اتصالات گالوانیزه یکی از پرکاربردترین انواع اتصالاتی هستند که در صنایع استفاده می شوند. اتصالات گالوانیزه، همان گونه که از نامشان پیداست، اتصالاتی با یک روکش گالوانیزه هستند و ما در این مقاله سعی داریم به معرفی و بررسی انواع اتصالات گالوانیزه لوله بپردازیم. اما پیش از آن بهتر است درباره چگونگی ساخت اتصالات گالوانیزه کمی بیشتر بدانیم.
اتصالات گالوانیزه چرا و چگونه ساخته می شوند؟
اگر لوله های فولادی و آهنی در محیط های مرطوب قرار گیرند، بعد از مدتی دچار پوسیدگی و زنگ زدگی می شوند. برای جلوگیری از این موضوع و همچنین مقاوم کردن اتصالات و لوله ها، از فرایند گالوانیزاسیون استفاده می کنند. برای این امر اتصالات فولادی را در مخزنی از فلز روی مذاب غوطه ور و در مرحله بعدی آنها را سرد می کنند تا روکش روی، بر روی اتصالات تثبیت بشود. دلیل استفاده از فلز روی این است که با قرار گرفتن این فلز روی سطح دیگر فلزها می توان از پوسیدگی و خوردگی جلوگیری و آنها را در برابر هر گونه تنش و فشاری مقاوم کرد.
این روش در سال ۱۷۷۲ میلادی ابداع و با گذشت زمان دچار تحولاتی شد تا این که روش گالوانیزاسیون گرم که در آن روکش روی، به شکل محکم تری بر روی فلز قرار گرفت، گسترش یافت. همین عامل باعث شد که از این روش به عنوان یک روش رایج برای بالا بردن استحکام اتصالات استفاده شود و اتصالات گالوانیزه رواج یابند.
یک نکته مهم که در زمینه گالوانیزاسیون باید مورد توجه قرار گیرد این است که فلز مورد استفاده برای گالوانیزه کردن اتصالات نباید هیچ ناخالصی داشته باشد زیرا در صورت عدم رعایت این مهم، مواد به درستی جذب فلز نمی شوند و زمان کوتاهی بعد از این فرایند، زنگ زدگی یا خوردگی مشاهده خواهد شد.
همان طور که پیش تر ذکر شد، اتصالات گالوانیزه لوله به این دلیل که یک روکش گالوانیزه روی سطح شان دارند، دارای مقاومت بیشتری در برابر زنگ زدگی و خوردگی هستند و میزان آسیبی که از مواد شیمیایی می بینند نسبت به اتصالات معمولی، بسیار کمتر است. همین موضوع باعث شده که صنایع مختلف، استفاده از انواع اتصالات گالوانیزه را ترجیح دهند زیرا استفاده از این اتصالات به مقاومت بیشتر سیستم های لوله کشی کمک می کند.
به طور کلی اتصالات گالوانیزه را می توان به دو دسته سیاه و سفید تقسیم کرد که از انواع گوناگون آنها در صنایع مختلفی مانند صنایع نفت و گاز، انتقال سیالات و … استفاده می شود. معمولاً اتصالات گالوانیزه لوله به شکل دنده ای تولید می شوند اما این اتصالات انواع دیگری نیز دارند که در ادامه این مقاله می خواهیم به صورت خلاصه چند مورد از پرکاربردترین اتصالات گالوانیزه لوله ها را نام ببریم.
انواع اتصالات گالوانیزه
اتصالات گالوانیزه لوله ها با توجه به نوع استفاده ای که دارند، به دسته های گوناگونی تقسیم می گردند که پرکاربردترین آنها عبارتند از:
- اتصالات فلنج دار: استفاده از این اتصالات برای اتصال لوله های گالوانیزه رواج زیادی دارد و به صورت جوشی یا دنده ای به لوله ها متصل می گردند. اغلب اتصالات فلنج دار از جنس فولاد هستند و با استفاده از پیچ و مهره ها به همدیگر محکم می شوند. کاربرد اصلی فلنج ها در واقع تغییر مسیر یا بستن مسیر لوله ها است.
- اتصالات دنده ای: اتصالات دنده ای به عنوان یک نوع اتصال گالوانیزه، همان طور که از نام شان نیز پیداست، با دنده هایی که در اتصالات و لوله ها وجود دارد به یکدیگر متصل می شوند. نکته قابل توجه اما اینجاست که این نوع اتصال از نظر سایز دارای محدودیت 10 تا 12 سانتی متر است.
- اتصالات جوشی: این دسته از اتصالات به لوله ها وصل و سپس از طریق جوشکاری به هم محکم می شوند. جوشکاری اتصالات گالوانیزه لوله نیز به دو دسته Butt weld و Socket weld تقسیم می شود .
کاربرد انواع اتصالات گالوانیزه لوله
از آن جایی که گالوانیزه کردن اتصالات باعث افزایش مقاومت اتصالات می گردد، انواع اتصالات گالوانیزه که به روش گرم ساخته شده اند را می توان در دکل های برق فشار قوی مشاهده کرد. اتصالات گالوانیزه ای هم که با روش سرد تولید می شوند، بیشتر برای اتصالات پیچ و مهره ای کاربردی هستند.
از این اتصالات گالوانیزه می توان برای تغییر در اندازه قطر لوله ها، تغییر مسیر لوله کشی، اتصال انواع قطعات صنعتی به لوله، ایجاد انشعاب در سیستم لوله کشی و … در صنایعی مثل نفت، گاز، پتروشیمی و انتقال سیالات استفاده کرد. دیگر صنایع و مشاغلی که از انواع اتصالات گالوانیزه در آنها استفاده می شود، عبارتند از:
- تصفیه خانه ها
- مخابرات
- کشاورزی
- گلخانه ها
- آب رسانی
- حصار کشی
- ساختن سازه های فلزی